دواتر پێکەوە لەگەل فرێدریش ئەنگەڵس دەستیان بە کار کرد، پەیوەندی لەگەڵ چوارچێوی بیر و ڕا گۆڕینەوەی زانکۆکانی ئاڵمانیا پچران و لە بزووتنەوە کرێکاریەکانی ئورووپا بەشدار بوو.
ساڵانی کۆتایی ژینی کە زیاتر لە ٣٠ ساڵ بوو، بە دوور خستنەوە لە وڵات، لە لەندەن ڕابرد و ھەر لەوێشدا چاوی نایە یەک. بیر و ڕاکانی تەنانەت لە سەردەمی خۆی پاڵپشتی زۆری ھەبوو بەڵام دوای خۆی و ھاتنە سەرەوەی بۆلشێڤیکەکان لە ڕووسیا، مارکسیزم و کۆمۆنیزم لە دونیادا پەڕەی سەند.
ئەگەرچی زۆرێک لە کەسایەتیەکان و بزووتنەوەکان خۆیان بە مارکسیست دەزانن بەڵام ڕوون نیە جیایی ئەوان لەگەڵ مارکسیزمی ڕاستی چۆنە. جارێک مارکس بۆ نیشان دانی ناڕەزایەتی بەوانەی ناوی خۆیان مارکسیست ناوە وتی: ھەر باشە ئەزانم کە بۆخۆم مارکسیست نیم.
لە ساڵی ٢٠٠٥دا بی بی سی دەستی کرد بە ڕاخوازیێک کە ٢ ملیۆن کەس بەشدار بوون تێیدا، مارکس وەک کاریگەرترین کەس لە سەر بیری گشتی لە ھەزارەی دووھەمی زایینی ناسرا[٤]. دوای ئەو ئەلبەرت ئاینشتاین و ئیساک نیوتۆن پلەی دووھەم و سێھەم ھاتنەوە.
" مێژووی کۆمەڵەکان، سەرانسەر خەباتی چینایەتیە"" گرینگترین ڕەستەی مانیفێستی کۆمۆنیستە.
